KORO +

  • Okta stuorra váttisvuohta sámi servodagas lea veahkaváldi ja illasteapmi nissonolbmuid vuostá. Dutkan sihke Norgga ja Ruota bealde cájeha, ahte sámi nissonat vásihit eambbo rumašlaš, silolaš ja seksuála veahkaválddi go eará nissonat daid seamma guovlluin. Dutkan cájeha maiddái, ahte HBTQI-sápmelaccat leat suojeheappot veahkaváldái go eará sápmelaccat. "Sáráhkká, Juoksáhkká ja Uksáhkká" lea feministtalaš ja bonju [queer] dáiddadagus. Dáiddadagus lea movttiiduvvan sámi dutki Rauna Kuokkasen barggus, mii catná veahkaválddi ja illasteami eamiálbmotservodagaid iešmearrideapmái. Kuokkanen cállá, ahte iešmearrideapmi gáibida searvevuoda divdna ja vuolgá ovttaskasolbmos. Juos mii manahit olbmuideamet veahkaváldái ja illasteapmái, mii dalle lea min juksanmeriid álbmogin? Makkár servodaga ja makkár iešmearrideami dalle lea oppanassiige vejolaš hukset? Mii eat sáhte dohkkehit makkárge lágan veahkaválddi, eat ovttaskas olbmo vuostá, eat eatnama vuostá, eat olles álbmoga vuostá. Buot lágan veahkaválddit ja illasteamit gullet oktii. Kuokkanen cujuha maiddái, ahte mii fertet roahkadit guoddit ovddasvástádusa buot iehcamet áššiin, maiddái váttes áššiin. Váttes áššiid garvin ii leat iešmearrideapmi. "Sáráhkká, Juoksáhkká ja Uksáhkká" sávvá earálágan ja oadjebasat Sámi. Dáiddára guovttos háliideaba rihkkut sámi servodaga tabuáššiid. Vaikko dáiddadahkosa duogáš lea seavdnjat, de lea Sáráhkká, Juoksáhkká ja Uksáhkká maiddái positiiva dáiddadagus – uhcit heahpanaddamii ja eambbo goarggastallamii cinná dihtii – ja odda boahtteáiggi riegádeami dihtii. Sudno dáiddadahkosa geavahan ávdnasiid ja teknihkaid álgovuoddu lea sámi árbemáhttu. Dáiddadagus lea gorrojuvvon láddis ja bájas. Dát leat di¿ggat mat geavahuvvojit sámi gávttiin. Dáiddadahkosis leat velá bihtát gihcenáhkis, bubmolliinnis ja láiggis, di¿ggat mat maiddái geavahuvvojit gávttiin ja eará dujiin, sámi duodjemáhtus. Bio: Sámi dáiddárat Rámavuol Elle Bigge (r. 1983) ja Merethe Ella Márjá Kuhmunen (r. 1990) leaba goappašagat duojárat. Soai gávnnadeigga go leigga oahppit Sámij åhpådusguovdátja/Sámi oahpahusguovddáža siste- ja tekstiilasuorggis Jåhkåmåhkes/Johkamohkis. Rámavuol Elle Bigge boahtá Rámavuollien Norgga beali Sámis. Lassin ohppui lea son ožžon ollu iežas duodjemáhtu Stuornjárgga sámiid duodjie searvevuodas, mas maiddái su eadni lea mielde. Elle Bigge bargá dipmadujiin, dipma ávdnasiiguin. Son berošta earenoamážit duojis oktasaš árbevierrun, seammás go duodji lea diehttelas oassi dálááiggis. Merethe Ella Márjá Kuhmunen boahtá Suijaváris Gárasavvona olggobealde Ruota beali Sámis. Kuhmunen mielas lea deatalaš, ahte duodji galgá leat fátmmasteaddji, ja son ii bala rihkkumis norpmaid – muhto son atná álelassii árbemáhtu vuoddun. Ráhkisvuoda duodjái son lea árben áhkustis ja máttaráhkustis. Norsk tekst: En av de store utfordringene i det samiske samfunnet er vold og overgrep mot samiske kvinner. Forskning både på norsk og svensk side viser at samiske kvinner opplever mer fysisk, psykisk og seksuell vold enn andre kvinner i de samme områdene. Forskninga viser også at HBTQI-samer er mer voldsutsatte enn andre samer. "Sáráhkká, Juoksáhkká ja Uksáhkká" er et feministisk og queer verk. Verket er inspirert av arbeidet til den samiske forskeren Rauna Kuokkanen, som knytter vold og overgrep opp mot selvbestemmelse i urfolkssamfunn. Kuokkanen skriver at selvbestemmelse krever hele kollektivet og starter med enkeltmennesket. Om vi mister mennesker til vold og overgrep, hva er da vårt mål som folk? Hvilket samfunn og hvilken selvbestemmelse er det i det hele tatt mulig å bygge da? Vi kan ikke godta noen former for vold, ikke mot et enkelt menneske, ikke mot jorda, ikke mot hele folket. Alle former for vold og overgrep hører sammen. Kuokkanen påpeker også at vi må tørre å ta ansvar for alle våre saker, også vanskelige saker. Å unngå vanskelige saker er ikke selvbestemmelse. "Sáráhkká, Juoksáhkká ja Uksáhkká" kommer med ønske om et annerledes og tryggere Sápmi. Kunstnerne vil med verket bryte tabuer i det samiske samfunnet. Selv om bakgrunnen for verket er mørk, er Sáráhkká, Juoksáhkká ja Uksáhkká også et positivt verk – for mindre skam og mer stolthet rundt fitta – og fødselen av ei ny framtid. Materialene og teknikkene brukt i verket tar utgangspunkt i samisk árbemáhttu, tradisjonskunnskap. Verket er sydd i ullklede og vadmel. Dette er materialer brukt i samiske gáktier, kofter. Verket har i tillegg innslag av kjeskinn, bomullsstoff og garn, materialer som også brukes i gáktier og annen duodji, samisk håndverkskunnskap. Bio: De samiske kunstnerne Rámavuol Elle Bigge (f. 1983) og Merethe Ella Márjá Kuhmunen (f. 1990) er begge duojáre, utøvere av duodji. De møttes da de studerte ved skinn og tekstil-linja på Sámij åhpådusguovdásj i Jåhkåmåhkke / Jokkmokk. Rámavuol Elle Bigge kommer fra Rámavuollie på norsk side av Sápmi. I tillegg til utdanning har hun fått mye av sin duodji-kunnskap gjennom kollektivet i Stuornjárgga sámiid duodjie, som hennes mor også er en del av. Elle Bigge arbeider med dipmaduodjie, mjuke materialer. Hun er spesielt opptatt av å se duodji som kollektiv tradisjon samtidig som det er en selvsagt del av samtida. Merethe Ella Márjá Kuhmunen kommer fra Suijavárri utenfor Gárasavvon/Karesuando på svensk side av Sápmi. Det er viktig for Kuhmunen at duodji skal være inkluderende, og hun er ikke redd for å bryte normer – men alltid med árbemáhttu i bunnen. Kjærligheten til duodji har hun arvet fra sin áhkku og máttaráhkku.
    Photo: Monica Milch Gebhardt / Kunst i offentlige rom
  • Okta stuorra váttisvuohta sámi servodagas lea veahkaváldi ja illasteapmi nissonolbmuid vuostá. Dutkan sihke Norgga ja Ruota bealde cájeha, ahte sámi nissonat vásihit eambbo rumašlaš, silolaš ja seksuála veahkaválddi go eará nissonat daid seamma guovlluin. Dutkan cájeha maiddái, ahte HBTQI-sápmelaccat leat suojeheappot veahkaváldái go eará sápmelaccat. "Sáráhkká, Juoksáhkká ja Uksáhkká" lea feministtalaš ja bonju [queer] dáiddadagus. Dáiddadagus lea movttiiduvvan sámi dutki Rauna Kuokkasen barggus, mii catná veahkaválddi ja illasteami eamiálbmotservodagaid iešmearrideapmái. Kuokkanen cállá, ahte iešmearrideapmi gáibida searvevuoda divdna ja vuolgá ovttaskasolbmos. Juos mii manahit olbmuideamet veahkaváldái ja illasteapmái, mii dalle lea min juksanmeriid álbmogin? Makkár servodaga ja makkár iešmearrideami dalle lea oppanassiige vejolaš hukset? Mii eat sáhte dohkkehit makkárge lágan veahkaválddi, eat ovttaskas olbmo vuostá, eat eatnama vuostá, eat olles álbmoga vuostá. Buot lágan veahkaválddit ja illasteamit gullet oktii. Kuokkanen cujuha maiddái, ahte mii fertet roahkadit guoddit ovddasvástádusa buot iehcamet áššiin, maiddái váttes áššiin. Váttes áššiid garvin ii leat iešmearrideapmi. "Sáráhkká, Juoksáhkká ja Uksáhkká" sávvá earálágan ja oadjebasat Sámi. Dáiddára guovttos háliideaba rihkkut sámi servodaga tabuáššiid. Vaikko dáiddadahkosa duogáš lea seavdnjat, de lea Sáráhkká, Juoksáhkká ja Uksáhkká maiddái positiiva dáiddadagus – uhcit heahpanaddamii ja eambbo goarggastallamii cinná dihtii – ja odda boahtteáiggi riegádeami dihtii. Sudno dáiddadahkosa geavahan ávdnasiid ja teknihkaid álgovuoddu lea sámi árbemáhttu. Dáiddadagus lea gorrojuvvon láddis ja bájas. Dát leat di¿ggat mat geavahuvvojit sámi gávttiin. Dáiddadahkosis leat velá bihtát gihcenáhkis, bubmolliinnis ja láiggis, di¿ggat mat maiddái geavahuvvojit gávttiin ja eará dujiin, sámi duodjemáhtus. Bio: Sámi dáiddárat Rámavuol Elle Bigge (r. 1983) ja Merethe Ella Márjá Kuhmunen (r. 1990) leaba goappašagat duojárat. Soai gávnnadeigga go leigga oahppit Sámij åhpådusguovdátja/Sámi oahpahusguovddáža siste- ja tekstiilasuorggis Jåhkåmåhkes/Johkamohkis. Rámavuol Elle Bigge boahtá Rámavuollien Norgga beali Sámis. Lassin ohppui lea son ožžon ollu iežas duodjemáhtu Stuornjárgga sámiid duodjie searvevuodas, mas maiddái su eadni lea mielde. Elle Bigge bargá dipmadujiin, dipma ávdnasiiguin. Son berošta earenoamážit duojis oktasaš árbevierrun, seammás go duodji lea diehttelas oassi dálááiggis. Merethe Ella Márjá Kuhmunen boahtá Suijaváris Gárasavvona olggobealde Ruota beali Sámis. Kuhmunen mielas lea deatalaš, ahte duodji galgá leat fátmmasteaddji, ja son ii bala rihkkumis norpmaid – muhto son atná álelassii árbemáhtu vuoddun. Ráhkisvuoda duodjái son lea árben áhkustis ja máttaráhkustis. Norsk tekst: En av de store utfordringene i det samiske samfunnet er vold og overgrep mot samiske kvinner. Forskning både på norsk og svensk side viser at samiske kvinner opplever mer fysisk, psykisk og seksuell vold enn andre kvinner i de samme områdene. Forskninga viser også at HBTQI-samer er mer voldsutsatte enn andre samer. "Sáráhkká, Juoksáhkká ja Uksáhkká" er et feministisk og queer verk. Verket er inspirert av arbeidet til den samiske forskeren Rauna Kuokkanen, som knytter vold og overgrep opp mot selvbestemmelse i urfolkssamfunn. Kuokkanen skriver at selvbestemmelse krever hele kollektivet og starter med enkeltmennesket. Om vi mister mennesker til vold og overgrep, hva er da vårt mål som folk? Hvilket samfunn og hvilken selvbestemmelse er det i det hele tatt mulig å bygge da? Vi kan ikke godta noen former for vold, ikke mot et enkelt menneske, ikke mot jorda, ikke mot hele folket. Alle former for vold og overgrep hører sammen. Kuokkanen påpeker også at vi må tørre å ta ansvar for alle våre saker, også vanskelige saker. Å unngå vanskelige saker er ikke selvbestemmelse. "Sáráhkká, Juoksáhkká ja Uksáhkká" kommer med ønske om et annerledes og tryggere Sápmi. Kunstnerne vil med verket bryte tabuer i det samiske samfunnet. Selv om bakgrunnen for verket er mørk, er Sáráhkká, Juoksáhkká ja Uksáhkká også et positivt verk – for mindre skam og mer stolthet rundt fitta – og fødselen av ei ny framtid. Materialene og teknikkene brukt i verket tar utgangspunkt i samisk árbemáhttu, tradisjonskunnskap. Verket er sydd i ullklede og vadmel. Dette er materialer brukt i samiske gáktier, kofter. Verket har i tillegg innslag av kjeskinn, bomullsstoff og garn, materialer som også brukes i gáktier og annen duodji, samisk håndverkskunnskap. Bio: De samiske kunstnerne Rámavuol Elle Bigge (f. 1983) og Merethe Ella Márjá Kuhmunen (f. 1990) er begge duojáre, utøvere av duodji. De møttes da de studerte ved skinn og tekstil-linja på Sámij åhpådusguovdásj i Jåhkåmåhkke / Jokkmokk. Rámavuol Elle Bigge kommer fra Rámavuollie på norsk side av Sápmi. I tillegg til utdanning har hun fått mye av sin duodji-kunnskap gjennom kollektivet i Stuornjárgga sámiid duodjie, som hennes mor også er en del av. Elle Bigge arbeider med dipmaduodjie, mjuke materialer. Hun er spesielt opptatt av å se duodji som kollektiv tradisjon samtidig som det er en selvsagt del av samtida. Merethe Ella Márjá Kuhmunen kommer fra Suijavárri utenfor Gárasavvon/Karesuando på svensk side av Sápmi. Det er viktig for Kuhmunen at duodji skal være inkluderende, og hun er ikke redd for å bryte normer – men alltid med árbemáhttu i bunnen. Kjærligheten til duodji har hun arvet fra sin áhkku og máttaráhkku.
    Photo: Monica Milch Gebhardt / Kunst i offentlige rom
  • Okta stuorra váttisvuohta sámi servodagas lea veahkaváldi ja illasteapmi nissonolbmuid vuostá. Dutkan sihke Norgga ja Ruota bealde cájeha, ahte sámi nissonat vásihit eambbo rumašlaš, silolaš ja seksuála veahkaválddi go eará nissonat daid seamma guovlluin. Dutkan cájeha maiddái, ahte HBTQI-sápmelaccat leat suojeheappot veahkaváldái go eará sápmelaccat. "Sáráhkká, Juoksáhkká ja Uksáhkká" lea feministtalaš ja bonju [queer] dáiddadagus. Dáiddadagus lea movttiiduvvan sámi dutki Rauna Kuokkasen barggus, mii catná veahkaválddi ja illasteami eamiálbmotservodagaid iešmearrideapmái. Kuokkanen cállá, ahte iešmearrideapmi gáibida searvevuoda divdna ja vuolgá ovttaskasolbmos. Juos mii manahit olbmuideamet veahkaváldái ja illasteapmái, mii dalle lea min juksanmeriid álbmogin? Makkár servodaga ja makkár iešmearrideami dalle lea oppanassiige vejolaš hukset? Mii eat sáhte dohkkehit makkárge lágan veahkaválddi, eat ovttaskas olbmo vuostá, eat eatnama vuostá, eat olles álbmoga vuostá. Buot lágan veahkaválddit ja illasteamit gullet oktii. Kuokkanen cujuha maiddái, ahte mii fertet roahkadit guoddit ovddasvástádusa buot iehcamet áššiin, maiddái váttes áššiin. Váttes áššiid garvin ii leat iešmearrideapmi. "Sáráhkká, Juoksáhkká ja Uksáhkká" sávvá earálágan ja oadjebasat Sámi. Dáiddára guovttos háliideaba rihkkut sámi servodaga tabuáššiid. Vaikko dáiddadahkosa duogáš lea seavdnjat, de lea Sáráhkká, Juoksáhkká ja Uksáhkká maiddái positiiva dáiddadagus – uhcit heahpanaddamii ja eambbo goarggastallamii cinná dihtii – ja odda boahtteáiggi riegádeami dihtii. Sudno dáiddadahkosa geavahan ávdnasiid ja teknihkaid álgovuoddu lea sámi árbemáhttu. Dáiddadagus lea gorrojuvvon láddis ja bájas. Dát leat di¿ggat mat geavahuvvojit sámi gávttiin. Dáiddadahkosis leat velá bihtát gihcenáhkis, bubmolliinnis ja láiggis, di¿ggat mat maiddái geavahuvvojit gávttiin ja eará dujiin, sámi duodjemáhtus. Bio: Sámi dáiddárat Rámavuol Elle Bigge (r. 1983) ja Merethe Ella Márjá Kuhmunen (r. 1990) leaba goappašagat duojárat. Soai gávnnadeigga go leigga oahppit Sámij åhpådusguovdátja/Sámi oahpahusguovddáža siste- ja tekstiilasuorggis Jåhkåmåhkes/Johkamohkis. Rámavuol Elle Bigge boahtá Rámavuollien Norgga beali Sámis. Lassin ohppui lea son ožžon ollu iežas duodjemáhtu Stuornjárgga sámiid duodjie searvevuodas, mas maiddái su eadni lea mielde. Elle Bigge bargá dipmadujiin, dipma ávdnasiiguin. Son berošta earenoamážit duojis oktasaš árbevierrun, seammás go duodji lea diehttelas oassi dálááiggis. Merethe Ella Márjá Kuhmunen boahtá Suijaváris Gárasavvona olggobealde Ruota beali Sámis. Kuhmunen mielas lea deatalaš, ahte duodji galgá leat fátmmasteaddji, ja son ii bala rihkkumis norpmaid – muhto son atná álelassii árbemáhtu vuoddun. Ráhkisvuoda duodjái son lea árben áhkustis ja máttaráhkustis. Norsk tekst: En av de store utfordringene i det samiske samfunnet er vold og overgrep mot samiske kvinner. Forskning både på norsk og svensk side viser at samiske kvinner opplever mer fysisk, psykisk og seksuell vold enn andre kvinner i de samme områdene. Forskninga viser også at HBTQI-samer er mer voldsutsatte enn andre samer. "Sáráhkká, Juoksáhkká ja Uksáhkká" er et feministisk og queer verk. Verket er inspirert av arbeidet til den samiske forskeren Rauna Kuokkanen, som knytter vold og overgrep opp mot selvbestemmelse i urfolkssamfunn. Kuokkanen skriver at selvbestemmelse krever hele kollektivet og starter med enkeltmennesket. Om vi mister mennesker til vold og overgrep, hva er da vårt mål som folk? Hvilket samfunn og hvilken selvbestemmelse er det i det hele tatt mulig å bygge da? Vi kan ikke godta noen former for vold, ikke mot et enkelt menneske, ikke mot jorda, ikke mot hele folket. Alle former for vold og overgrep hører sammen. Kuokkanen påpeker også at vi må tørre å ta ansvar for alle våre saker, også vanskelige saker. Å unngå vanskelige saker er ikke selvbestemmelse. "Sáráhkká, Juoksáhkká ja Uksáhkká" kommer med ønske om et annerledes og tryggere Sápmi. Kunstnerne vil med verket bryte tabuer i det samiske samfunnet. Selv om bakgrunnen for verket er mørk, er Sáráhkká, Juoksáhkká ja Uksáhkká også et positivt verk – for mindre skam og mer stolthet rundt fitta – og fødselen av ei ny framtid. Materialene og teknikkene brukt i verket tar utgangspunkt i samisk árbemáhttu, tradisjonskunnskap. Verket er sydd i ullklede og vadmel. Dette er materialer brukt i samiske gáktier, kofter. Verket har i tillegg innslag av kjeskinn, bomullsstoff og garn, materialer som også brukes i gáktier og annen duodji, samisk håndverkskunnskap. Bio: De samiske kunstnerne Rámavuol Elle Bigge (f. 1983) og Merethe Ella Márjá Kuhmunen (f. 1990) er begge duojáre, utøvere av duodji. De møttes da de studerte ved skinn og tekstil-linja på Sámij åhpådusguovdásj i Jåhkåmåhkke / Jokkmokk. Rámavuol Elle Bigge kommer fra Rámavuollie på norsk side av Sápmi. I tillegg til utdanning har hun fått mye av sin duodji-kunnskap gjennom kollektivet i Stuornjárgga sámiid duodjie, som hennes mor også er en del av. Elle Bigge arbeider med dipmaduodjie, mjuke materialer. Hun er spesielt opptatt av å se duodji som kollektiv tradisjon samtidig som det er en selvsagt del av samtida. Merethe Ella Márjá Kuhmunen kommer fra Suijavárri utenfor Gárasavvon/Karesuando på svensk side av Sápmi. Det er viktig for Kuhmunen at duodji skal være inkluderende, og hun er ikke redd for å bryte normer – men alltid med árbemáhttu i bunnen. Kjærligheten til duodji har hun arvet fra sin áhkku og máttaráhkku.
    Photo: Monica Milch Gebhardt / Kunst i offentlige rom
  • Okta stuorra váttisvuohta sámi servodagas lea veahkaváldi ja illasteapmi nissonolbmuid vuostá. Dutkan sihke Norgga ja Ruota bealde cájeha, ahte sámi nissonat vásihit eambbo rumašlaš, silolaš ja seksuála veahkaválddi go eará nissonat daid seamma guovlluin. Dutkan cájeha maiddái, ahte HBTQI-sápmelaccat leat suojeheappot veahkaváldái go eará sápmelaccat. "Sáráhkká, Juoksáhkká ja Uksáhkká" lea feministtalaš ja bonju [queer] dáiddadagus. Dáiddadagus lea movttiiduvvan sámi dutki Rauna Kuokkasen barggus, mii catná veahkaválddi ja illasteami eamiálbmotservodagaid iešmearrideapmái. Kuokkanen cállá, ahte iešmearrideapmi gáibida searvevuoda divdna ja vuolgá ovttaskasolbmos. Juos mii manahit olbmuideamet veahkaváldái ja illasteapmái, mii dalle lea min juksanmeriid álbmogin? Makkár servodaga ja makkár iešmearrideami dalle lea oppanassiige vejolaš hukset? Mii eat sáhte dohkkehit makkárge lágan veahkaválddi, eat ovttaskas olbmo vuostá, eat eatnama vuostá, eat olles álbmoga vuostá. Buot lágan veahkaválddit ja illasteamit gullet oktii. Kuokkanen cujuha maiddái, ahte mii fertet roahkadit guoddit ovddasvástádusa buot iehcamet áššiin, maiddái váttes áššiin. Váttes áššiid garvin ii leat iešmearrideapmi. "Sáráhkká, Juoksáhkká ja Uksáhkká" sávvá earálágan ja oadjebasat Sámi. Dáiddára guovttos háliideaba rihkkut sámi servodaga tabuáššiid. Vaikko dáiddadahkosa duogáš lea seavdnjat, de lea Sáráhkká, Juoksáhkká ja Uksáhkká maiddái positiiva dáiddadagus – uhcit heahpanaddamii ja eambbo goarggastallamii cinná dihtii – ja odda boahtteáiggi riegádeami dihtii. Sudno dáiddadahkosa geavahan ávdnasiid ja teknihkaid álgovuoddu lea sámi árbemáhttu. Dáiddadagus lea gorrojuvvon láddis ja bájas. Dát leat di¿ggat mat geavahuvvojit sámi gávttiin. Dáiddadahkosis leat velá bihtát gihcenáhkis, bubmolliinnis ja láiggis, di¿ggat mat maiddái geavahuvvojit gávttiin ja eará dujiin, sámi duodjemáhtus. Bio: Sámi dáiddárat Rámavuol Elle Bigge (r. 1983) ja Merethe Ella Márjá Kuhmunen (r. 1990) leaba goappašagat duojárat. Soai gávnnadeigga go leigga oahppit Sámij åhpådusguovdátja/Sámi oahpahusguovddáža siste- ja tekstiilasuorggis Jåhkåmåhkes/Johkamohkis. Rámavuol Elle Bigge boahtá Rámavuollien Norgga beali Sámis. Lassin ohppui lea son ožžon ollu iežas duodjemáhtu Stuornjárgga sámiid duodjie searvevuodas, mas maiddái su eadni lea mielde. Elle Bigge bargá dipmadujiin, dipma ávdnasiiguin. Son berošta earenoamážit duojis oktasaš árbevierrun, seammás go duodji lea diehttelas oassi dálááiggis. Merethe Ella Márjá Kuhmunen boahtá Suijaváris Gárasavvona olggobealde Ruota beali Sámis. Kuhmunen mielas lea deatalaš, ahte duodji galgá leat fátmmasteaddji, ja son ii bala rihkkumis norpmaid – muhto son atná álelassii árbemáhtu vuoddun. Ráhkisvuoda duodjái son lea árben áhkustis ja máttaráhkustis. Norsk tekst: En av de store utfordringene i det samiske samfunnet er vold og overgrep mot samiske kvinner. Forskning både på norsk og svensk side viser at samiske kvinner opplever mer fysisk, psykisk og seksuell vold enn andre kvinner i de samme områdene. Forskninga viser også at HBTQI-samer er mer voldsutsatte enn andre samer. "Sáráhkká, Juoksáhkká ja Uksáhkká" er et feministisk og queer verk. Verket er inspirert av arbeidet til den samiske forskeren Rauna Kuokkanen, som knytter vold og overgrep opp mot selvbestemmelse i urfolkssamfunn. Kuokkanen skriver at selvbestemmelse krever hele kollektivet og starter med enkeltmennesket. Om vi mister mennesker til vold og overgrep, hva er da vårt mål som folk? Hvilket samfunn og hvilken selvbestemmelse er det i det hele tatt mulig å bygge da? Vi kan ikke godta noen former for vold, ikke mot et enkelt menneske, ikke mot jorda, ikke mot hele folket. Alle former for vold og overgrep hører sammen. Kuokkanen påpeker også at vi må tørre å ta ansvar for alle våre saker, også vanskelige saker. Å unngå vanskelige saker er ikke selvbestemmelse. "Sáráhkká, Juoksáhkká ja Uksáhkká" kommer med ønske om et annerledes og tryggere Sápmi. Kunstnerne vil med verket bryte tabuer i det samiske samfunnet. Selv om bakgrunnen for verket er mørk, er Sáráhkká, Juoksáhkká ja Uksáhkká også et positivt verk – for mindre skam og mer stolthet rundt fitta – og fødselen av ei ny framtid. Materialene og teknikkene brukt i verket tar utgangspunkt i samisk árbemáhttu, tradisjonskunnskap. Verket er sydd i ullklede og vadmel. Dette er materialer brukt i samiske gáktier, kofter. Verket har i tillegg innslag av kjeskinn, bomullsstoff og garn, materialer som også brukes i gáktier og annen duodji, samisk håndverkskunnskap. Bio: De samiske kunstnerne Rámavuol Elle Bigge (f. 1983) og Merethe Ella Márjá Kuhmunen (f. 1990) er begge duojáre, utøvere av duodji. De møttes da de studerte ved skinn og tekstil-linja på Sámij åhpådusguovdásj i Jåhkåmåhkke / Jokkmokk. Rámavuol Elle Bigge kommer fra Rámavuollie på norsk side av Sápmi. I tillegg til utdanning har hun fått mye av sin duodji-kunnskap gjennom kollektivet i Stuornjárgga sámiid duodjie, som hennes mor også er en del av. Elle Bigge arbeider med dipmaduodjie, mjuke materialer. Hun er spesielt opptatt av å se duodji som kollektiv tradisjon samtidig som det er en selvsagt del av samtida. Merethe Ella Márjá Kuhmunen kommer fra Suijavárri utenfor Gárasavvon/Karesuando på svensk side av Sápmi. Det er viktig for Kuhmunen at duodji skal være inkluderende, og hun er ikke redd for å bryte normer – men alltid med árbemáhttu i bunnen. Kjærligheten til duodji har hun arvet fra sin áhkku og máttaráhkku.
    Photo: Monica Milch Gebhardt / Kunst i offentlige rom
  • Okta stuorra váttisvuohta sámi servodagas lea veahkaváldi ja illasteapmi nissonolbmuid vuostá. Dutkan sihke Norgga ja Ruota bealde cájeha, ahte sámi nissonat vásihit eambbo rumašlaš, silolaš ja seksuála veahkaválddi go eará nissonat daid seamma guovlluin. Dutkan cájeha maiddái, ahte HBTQI-sápmelaccat leat suojeheappot veahkaváldái go eará sápmelaccat. "Sáráhkká, Juoksáhkká ja Uksáhkká" lea feministtalaš ja bonju [queer] dáiddadagus. Dáiddadagus lea movttiiduvvan sámi dutki Rauna Kuokkasen barggus, mii catná veahkaválddi ja illasteami eamiálbmotservodagaid iešmearrideapmái. Kuokkanen cállá, ahte iešmearrideapmi gáibida searvevuoda divdna ja vuolgá ovttaskasolbmos. Juos mii manahit olbmuideamet veahkaváldái ja illasteapmái, mii dalle lea min juksanmeriid álbmogin? Makkár servodaga ja makkár iešmearrideami dalle lea oppanassiige vejolaš hukset? Mii eat sáhte dohkkehit makkárge lágan veahkaválddi, eat ovttaskas olbmo vuostá, eat eatnama vuostá, eat olles álbmoga vuostá. Buot lágan veahkaválddit ja illasteamit gullet oktii. Kuokkanen cujuha maiddái, ahte mii fertet roahkadit guoddit ovddasvástádusa buot iehcamet áššiin, maiddái váttes áššiin. Váttes áššiid garvin ii leat iešmearrideapmi. "Sáráhkká, Juoksáhkká ja Uksáhkká" sávvá earálágan ja oadjebasat Sámi. Dáiddára guovttos háliideaba rihkkut sámi servodaga tabuáššiid. Vaikko dáiddadahkosa duogáš lea seavdnjat, de lea Sáráhkká, Juoksáhkká ja Uksáhkká maiddái positiiva dáiddadagus – uhcit heahpanaddamii ja eambbo goarggastallamii cinná dihtii – ja odda boahtteáiggi riegádeami dihtii. Sudno dáiddadahkosa geavahan ávdnasiid ja teknihkaid álgovuoddu lea sámi árbemáhttu. Dáiddadagus lea gorrojuvvon láddis ja bájas. Dát leat di¿ggat mat geavahuvvojit sámi gávttiin. Dáiddadahkosis leat velá bihtát gihcenáhkis, bubmolliinnis ja láiggis, di¿ggat mat maiddái geavahuvvojit gávttiin ja eará dujiin, sámi duodjemáhtus. Bio: Sámi dáiddárat Rámavuol Elle Bigge (r. 1983) ja Merethe Ella Márjá Kuhmunen (r. 1990) leaba goappašagat duojárat. Soai gávnnadeigga go leigga oahppit Sámij åhpådusguovdátja/Sámi oahpahusguovddáža siste- ja tekstiilasuorggis Jåhkåmåhkes/Johkamohkis. Rámavuol Elle Bigge boahtá Rámavuollien Norgga beali Sámis. Lassin ohppui lea son ožžon ollu iežas duodjemáhtu Stuornjárgga sámiid duodjie searvevuodas, mas maiddái su eadni lea mielde. Elle Bigge bargá dipmadujiin, dipma ávdnasiiguin. Son berošta earenoamážit duojis oktasaš árbevierrun, seammás go duodji lea diehttelas oassi dálááiggis. Merethe Ella Márjá Kuhmunen boahtá Suijaváris Gárasavvona olggobealde Ruota beali Sámis. Kuhmunen mielas lea deatalaš, ahte duodji galgá leat fátmmasteaddji, ja son ii bala rihkkumis norpmaid – muhto son atná álelassii árbemáhtu vuoddun. Ráhkisvuoda duodjái son lea árben áhkustis ja máttaráhkustis. Norsk tekst: En av de store utfordringene i det samiske samfunnet er vold og overgrep mot samiske kvinner. Forskning både på norsk og svensk side viser at samiske kvinner opplever mer fysisk, psykisk og seksuell vold enn andre kvinner i de samme områdene. Forskninga viser også at HBTQI-samer er mer voldsutsatte enn andre samer. "Sáráhkká, Juoksáhkká ja Uksáhkká" er et feministisk og queer verk. Verket er inspirert av arbeidet til den samiske forskeren Rauna Kuokkanen, som knytter vold og overgrep opp mot selvbestemmelse i urfolkssamfunn. Kuokkanen skriver at selvbestemmelse krever hele kollektivet og starter med enkeltmennesket. Om vi mister mennesker til vold og overgrep, hva er da vårt mål som folk? Hvilket samfunn og hvilken selvbestemmelse er det i det hele tatt mulig å bygge da? Vi kan ikke godta noen former for vold, ikke mot et enkelt menneske, ikke mot jorda, ikke mot hele folket. Alle former for vold og overgrep hører sammen. Kuokkanen påpeker også at vi må tørre å ta ansvar for alle våre saker, også vanskelige saker. Å unngå vanskelige saker er ikke selvbestemmelse. "Sáráhkká, Juoksáhkká ja Uksáhkká" kommer med ønske om et annerledes og tryggere Sápmi. Kunstnerne vil med verket bryte tabuer i det samiske samfunnet. Selv om bakgrunnen for verket er mørk, er Sáráhkká, Juoksáhkká ja Uksáhkká også et positivt verk – for mindre skam og mer stolthet rundt fitta – og fødselen av ei ny framtid. Materialene og teknikkene brukt i verket tar utgangspunkt i samisk árbemáhttu, tradisjonskunnskap. Verket er sydd i ullklede og vadmel. Dette er materialer brukt i samiske gáktier, kofter. Verket har i tillegg innslag av kjeskinn, bomullsstoff og garn, materialer som også brukes i gáktier og annen duodji, samisk håndverkskunnskap. Bio: De samiske kunstnerne Rámavuol Elle Bigge (f. 1983) og Merethe Ella Márjá Kuhmunen (f. 1990) er begge duojáre, utøvere av duodji. De møttes da de studerte ved skinn og tekstil-linja på Sámij åhpådusguovdásj i Jåhkåmåhkke / Jokkmokk. Rámavuol Elle Bigge kommer fra Rámavuollie på norsk side av Sápmi. I tillegg til utdanning har hun fått mye av sin duodji-kunnskap gjennom kollektivet i Stuornjárgga sámiid duodjie, som hennes mor også er en del av. Elle Bigge arbeider med dipmaduodjie, mjuke materialer. Hun er spesielt opptatt av å se duodji som kollektiv tradisjon samtidig som det er en selvsagt del av samtida. Merethe Ella Márjá Kuhmunen kommer fra Suijavárri utenfor Gárasavvon/Karesuando på svensk side av Sápmi. Det er viktig for Kuhmunen at duodji skal være inkluderende, og hun er ikke redd for å bryte normer – men alltid med árbemáhttu i bunnen. Kjærligheten til duodji har hun arvet fra sin áhkku og máttaráhkku.
    Photo: Monica Milch Gebhardt / Kunst i offentlige rom
  • Okta stuorra váttisvuohta sámi servodagas lea veahkaváldi ja illasteapmi nissonolbmuid vuostá. Dutkan sihke Norgga ja Ruota bealde cájeha, ahte sámi nissonat vásihit eambbo rumašlaš, silolaš ja seksuála veahkaválddi go eará nissonat daid seamma guovlluin. Dutkan cájeha maiddái, ahte HBTQI-sápmelaccat leat suojeheappot veahkaváldái go eará sápmelaccat. "Sáráhkká, Juoksáhkká ja Uksáhkká" lea feministtalaš ja bonju [queer] dáiddadagus. Dáiddadagus lea movttiiduvvan sámi dutki Rauna Kuokkasen barggus, mii catná veahkaválddi ja illasteami eamiálbmotservodagaid iešmearrideapmái. Kuokkanen cállá, ahte iešmearrideapmi gáibida searvevuoda divdna ja vuolgá ovttaskasolbmos. Juos mii manahit olbmuideamet veahkaváldái ja illasteapmái, mii dalle lea min juksanmeriid álbmogin? Makkár servodaga ja makkár iešmearrideami dalle lea oppanassiige vejolaš hukset? Mii eat sáhte dohkkehit makkárge lágan veahkaválddi, eat ovttaskas olbmo vuostá, eat eatnama vuostá, eat olles álbmoga vuostá. Buot lágan veahkaválddit ja illasteamit gullet oktii. Kuokkanen cujuha maiddái, ahte mii fertet roahkadit guoddit ovddasvástádusa buot iehcamet áššiin, maiddái váttes áššiin. Váttes áššiid garvin ii leat iešmearrideapmi. "Sáráhkká, Juoksáhkká ja Uksáhkká" sávvá earálágan ja oadjebasat Sámi. Dáiddára guovttos háliideaba rihkkut sámi servodaga tabuáššiid. Vaikko dáiddadahkosa duogáš lea seavdnjat, de lea Sáráhkká, Juoksáhkká ja Uksáhkká maiddái positiiva dáiddadagus – uhcit heahpanaddamii ja eambbo goarggastallamii cinná dihtii – ja odda boahtteáiggi riegádeami dihtii. Sudno dáiddadahkosa geavahan ávdnasiid ja teknihkaid álgovuoddu lea sámi árbemáhttu. Dáiddadagus lea gorrojuvvon láddis ja bájas. Dát leat di¿ggat mat geavahuvvojit sámi gávttiin. Dáiddadahkosis leat velá bihtát gihcenáhkis, bubmolliinnis ja láiggis, di¿ggat mat maiddái geavahuvvojit gávttiin ja eará dujiin, sámi duodjemáhtus. Bio: Sámi dáiddárat Rámavuol Elle Bigge (r. 1983) ja Merethe Ella Márjá Kuhmunen (r. 1990) leaba goappašagat duojárat. Soai gávnnadeigga go leigga oahppit Sámij åhpådusguovdátja/Sámi oahpahusguovddáža siste- ja tekstiilasuorggis Jåhkåmåhkes/Johkamohkis. Rámavuol Elle Bigge boahtá Rámavuollien Norgga beali Sámis. Lassin ohppui lea son ožžon ollu iežas duodjemáhtu Stuornjárgga sámiid duodjie searvevuodas, mas maiddái su eadni lea mielde. Elle Bigge bargá dipmadujiin, dipma ávdnasiiguin. Son berošta earenoamážit duojis oktasaš árbevierrun, seammás go duodji lea diehttelas oassi dálááiggis. Merethe Ella Márjá Kuhmunen boahtá Suijaváris Gárasavvona olggobealde Ruota beali Sámis. Kuhmunen mielas lea deatalaš, ahte duodji galgá leat fátmmasteaddji, ja son ii bala rihkkumis norpmaid – muhto son atná álelassii árbemáhtu vuoddun. Ráhkisvuoda duodjái son lea árben áhkustis ja máttaráhkustis. Norsk tekst: En av de store utfordringene i det samiske samfunnet er vold og overgrep mot samiske kvinner. Forskning både på norsk og svensk side viser at samiske kvinner opplever mer fysisk, psykisk og seksuell vold enn andre kvinner i de samme områdene. Forskninga viser også at HBTQI-samer er mer voldsutsatte enn andre samer. "Sáráhkká, Juoksáhkká ja Uksáhkká" er et feministisk og queer verk. Verket er inspirert av arbeidet til den samiske forskeren Rauna Kuokkanen, som knytter vold og overgrep opp mot selvbestemmelse i urfolkssamfunn. Kuokkanen skriver at selvbestemmelse krever hele kollektivet og starter med enkeltmennesket. Om vi mister mennesker til vold og overgrep, hva er da vårt mål som folk? Hvilket samfunn og hvilken selvbestemmelse er det i det hele tatt mulig å bygge da? Vi kan ikke godta noen former for vold, ikke mot et enkelt menneske, ikke mot jorda, ikke mot hele folket. Alle former for vold og overgrep hører sammen. Kuokkanen påpeker også at vi må tørre å ta ansvar for alle våre saker, også vanskelige saker. Å unngå vanskelige saker er ikke selvbestemmelse. "Sáráhkká, Juoksáhkká ja Uksáhkká" kommer med ønske om et annerledes og tryggere Sápmi. Kunstnerne vil med verket bryte tabuer i det samiske samfunnet. Selv om bakgrunnen for verket er mørk, er Sáráhkká, Juoksáhkká ja Uksáhkká også et positivt verk – for mindre skam og mer stolthet rundt fitta – og fødselen av ei ny framtid. Materialene og teknikkene brukt i verket tar utgangspunkt i samisk árbemáhttu, tradisjonskunnskap. Verket er sydd i ullklede og vadmel. Dette er materialer brukt i samiske gáktier, kofter. Verket har i tillegg innslag av kjeskinn, bomullsstoff og garn, materialer som også brukes i gáktier og annen duodji, samisk håndverkskunnskap. Bio: De samiske kunstnerne Rámavuol Elle Bigge (f. 1983) og Merethe Ella Márjá Kuhmunen (f. 1990) er begge duojáre, utøvere av duodji. De møttes da de studerte ved skinn og tekstil-linja på Sámij åhpådusguovdásj i Jåhkåmåhkke / Jokkmokk. Rámavuol Elle Bigge kommer fra Rámavuollie på norsk side av Sápmi. I tillegg til utdanning har hun fått mye av sin duodji-kunnskap gjennom kollektivet i Stuornjárgga sámiid duodjie, som hennes mor også er en del av. Elle Bigge arbeider med dipmaduodjie, mjuke materialer. Hun er spesielt opptatt av å se duodji som kollektiv tradisjon samtidig som det er en selvsagt del av samtida. Merethe Ella Márjá Kuhmunen kommer fra Suijavárri utenfor Gárasavvon/Karesuando på svensk side av Sápmi. Det er viktig for Kuhmunen at duodji skal være inkluderende, og hun er ikke redd for å bryte normer – men alltid med árbemáhttu i bunnen. Kjærligheten til duodji har hun arvet fra sin áhkku og máttaráhkku.
    Photo: Lars Petter Pettersen Snøhetta/Statsbygg / Kunst i offentlige rom
  • Okta stuorra váttisvuohta sámi servodagas lea veahkaváldi ja illasteapmi nissonolbmuid vuostá. Dutkan sihke Norgga ja Ruota bealde cájeha, ahte sámi nissonat vásihit eambbo rumašlaš, silolaš ja seksuála veahkaválddi go eará nissonat daid seamma guovlluin. Dutkan cájeha maiddái, ahte HBTQI-sápmelaccat leat suojeheappot veahkaváldái go eará sápmelaccat. "Sáráhkká, Juoksáhkká ja Uksáhkká" lea feministtalaš ja bonju [queer] dáiddadagus. Dáiddadagus lea movttiiduvvan sámi dutki Rauna Kuokkasen barggus, mii catná veahkaválddi ja illasteami eamiálbmotservodagaid iešmearrideapmái. Kuokkanen cállá, ahte iešmearrideapmi gáibida searvevuoda divdna ja vuolgá ovttaskasolbmos. Juos mii manahit olbmuideamet veahkaváldái ja illasteapmái, mii dalle lea min juksanmeriid álbmogin? Makkár servodaga ja makkár iešmearrideami dalle lea oppanassiige vejolaš hukset? Mii eat sáhte dohkkehit makkárge lágan veahkaválddi, eat ovttaskas olbmo vuostá, eat eatnama vuostá, eat olles álbmoga vuostá. Buot lágan veahkaválddit ja illasteamit gullet oktii. Kuokkanen cujuha maiddái, ahte mii fertet roahkadit guoddit ovddasvástádusa buot iehcamet áššiin, maiddái váttes áššiin. Váttes áššiid garvin ii leat iešmearrideapmi. "Sáráhkká, Juoksáhkká ja Uksáhkká" sávvá earálágan ja oadjebasat Sámi. Dáiddára guovttos háliideaba rihkkut sámi servodaga tabuáššiid. Vaikko dáiddadahkosa duogáš lea seavdnjat, de lea Sáráhkká, Juoksáhkká ja Uksáhkká maiddái positiiva dáiddadagus – uhcit heahpanaddamii ja eambbo goarggastallamii cinná dihtii – ja odda boahtteáiggi riegádeami dihtii. Sudno dáiddadahkosa geavahan ávdnasiid ja teknihkaid álgovuoddu lea sámi árbemáhttu. Dáiddadagus lea gorrojuvvon láddis ja bájas. Dát leat di¿ggat mat geavahuvvojit sámi gávttiin. Dáiddadahkosis leat velá bihtát gihcenáhkis, bubmolliinnis ja láiggis, di¿ggat mat maiddái geavahuvvojit gávttiin ja eará dujiin, sámi duodjemáhtus. Bio: Sámi dáiddárat Rámavuol Elle Bigge (r. 1983) ja Merethe Ella Márjá Kuhmunen (r. 1990) leaba goappašagat duojárat. Soai gávnnadeigga go leigga oahppit Sámij åhpådusguovdátja/Sámi oahpahusguovddáža siste- ja tekstiilasuorggis Jåhkåmåhkes/Johkamohkis. Rámavuol Elle Bigge boahtá Rámavuollien Norgga beali Sámis. Lassin ohppui lea son ožžon ollu iežas duodjemáhtu Stuornjárgga sámiid duodjie searvevuodas, mas maiddái su eadni lea mielde. Elle Bigge bargá dipmadujiin, dipma ávdnasiiguin. Son berošta earenoamážit duojis oktasaš árbevierrun, seammás go duodji lea diehttelas oassi dálááiggis. Merethe Ella Márjá Kuhmunen boahtá Suijaváris Gárasavvona olggobealde Ruota beali Sámis. Kuhmunen mielas lea deatalaš, ahte duodji galgá leat fátmmasteaddji, ja son ii bala rihkkumis norpmaid – muhto son atná álelassii árbemáhtu vuoddun. Ráhkisvuoda duodjái son lea árben áhkustis ja máttaráhkustis. Norsk tekst: En av de store utfordringene i det samiske samfunnet er vold og overgrep mot samiske kvinner. Forskning både på norsk og svensk side viser at samiske kvinner opplever mer fysisk, psykisk og seksuell vold enn andre kvinner i de samme områdene. Forskninga viser også at HBTQI-samer er mer voldsutsatte enn andre samer. "Sáráhkká, Juoksáhkká ja Uksáhkká" er et feministisk og queer verk. Verket er inspirert av arbeidet til den samiske forskeren Rauna Kuokkanen, som knytter vold og overgrep opp mot selvbestemmelse i urfolkssamfunn. Kuokkanen skriver at selvbestemmelse krever hele kollektivet og starter med enkeltmennesket. Om vi mister mennesker til vold og overgrep, hva er da vårt mål som folk? Hvilket samfunn og hvilken selvbestemmelse er det i det hele tatt mulig å bygge da? Vi kan ikke godta noen former for vold, ikke mot et enkelt menneske, ikke mot jorda, ikke mot hele folket. Alle former for vold og overgrep hører sammen. Kuokkanen påpeker også at vi må tørre å ta ansvar for alle våre saker, også vanskelige saker. Å unngå vanskelige saker er ikke selvbestemmelse. "Sáráhkká, Juoksáhkká ja Uksáhkká" kommer med ønske om et annerledes og tryggere Sápmi. Kunstnerne vil med verket bryte tabuer i det samiske samfunnet. Selv om bakgrunnen for verket er mørk, er Sáráhkká, Juoksáhkká ja Uksáhkká også et positivt verk – for mindre skam og mer stolthet rundt fitta – og fødselen av ei ny framtid. Materialene og teknikkene brukt i verket tar utgangspunkt i samisk árbemáhttu, tradisjonskunnskap. Verket er sydd i ullklede og vadmel. Dette er materialer brukt i samiske gáktier, kofter. Verket har i tillegg innslag av kjeskinn, bomullsstoff og garn, materialer som også brukes i gáktier og annen duodji, samisk håndverkskunnskap. Bio: De samiske kunstnerne Rámavuol Elle Bigge (f. 1983) og Merethe Ella Márjá Kuhmunen (f. 1990) er begge duojáre, utøvere av duodji. De møttes da de studerte ved skinn og tekstil-linja på Sámij åhpådusguovdásj i Jåhkåmåhkke / Jokkmokk. Rámavuol Elle Bigge kommer fra Rámavuollie på norsk side av Sápmi. I tillegg til utdanning har hun fått mye av sin duodji-kunnskap gjennom kollektivet i Stuornjárgga sámiid duodjie, som hennes mor også er en del av. Elle Bigge arbeider med dipmaduodjie, mjuke materialer. Hun er spesielt opptatt av å se duodji som kollektiv tradisjon samtidig som det er en selvsagt del av samtida. Merethe Ella Márjá Kuhmunen kommer fra Suijavárri utenfor Gárasavvon/Karesuando på svensk side av Sápmi. Det er viktig for Kuhmunen at duodji skal være inkluderende, og hun er ikke redd for å bryte normer – men alltid med árbemáhttu i bunnen. Kjærligheten til duodji har hun arvet fra sin áhkku og máttaráhkku.
    Photo: Lars Petter Pettersen Snøhetta/Statsbygg / Kunst i offentlige rom

Sáráhkká, Juoksáhkká ja Uksáhkká [vegg]

About the object

  • Indexing termLøs kunst
  • Subject

    Okta stuorra váttisvuohta sámi servodagas lea veahkaváldi ja illasteapmi nissonolbmuid vuostá. Dutkan sihke Norgga ja Ruota bealde cájeha, ahte sámi nissonat vásihit eambbo rumašlaš, silolaš ja seksuála veahkaválddi go eará nissonat daid seamma guovlluin. Dutkan cájeha maiddái, ahte HBTQI-sápmelaccat leat suojeheappot veahkaváldái go eará sápmelaccat.

    "Sáráhkká, Juoksáhkká ja Uksáhkká" lea feministtalaš ja bonju [queer] dáiddadagus. Dáiddadagus lea movttiiduvvan sámi dutki Rauna Kuokkasen barggus, mii catná veahkaválddi ja illasteami eamiálbmotservodagaid iešmearrideapmái. Kuokkanen cállá, ahte iešmearrideapmi gáibida searvevuoda divdna ja vuolgá ovttaskasolbmos. Juos mii manahit olbmuideamet veahkaváldái ja illasteapmái, mii dalle lea min juksanmeriid álbmogin? Makkár servodaga ja makkár iešmearrideami dalle lea oppanassiige vejolaš hukset? Mii eat sáhte dohkkehit makkárge lágan veahkaválddi, eat ovttaskas olbmo vuostá, eat eatnama vuostá, eat olles álbmoga vuostá. Buot lágan veahkaválddit ja illasteamit gullet oktii. Kuokkanen cujuha maiddái, ahte mii fertet roahkadit guoddit ovddasvástádusa buot iehcamet áššiin, maiddái váttes áššiin. Váttes áššiid garvin ii leat iešmearrideapmi.

    "Sáráhkká, Juoksáhkká ja Uksáhkká" sávvá earálágan ja oadjebasat Sámi. Dáiddára guovttos háliideaba rihkkut sámi servodaga tabuáššiid. Vaikko dáiddadahkosa duogáš lea seavdnjat, de lea Sáráhkká, Juoksáhkká ja Uksáhkká maiddái positiiva dáiddadagus – uhcit heahpanaddamii ja eambbo goarggastallamii cinná dihtii – ja odda boahtteáiggi riegádeami dihtii.

    Sudno dáiddadahkosa geavahan ávdnasiid ja teknihkaid álgovuoddu lea sámi árbemáhttu. Dáiddadagus lea gorrojuvvon láddis ja bájas. Dát leat di¿ggat mat geavahuvvojit sámi gávttiin. Dáiddadahkosis leat velá bihtát gihcenáhkis, bubmolliinnis ja láiggis, di¿ggat mat maiddái geavahuvvojit gávttiin ja eará dujiin, sámi duodjemáhtus.

    Bio: Sámi dáiddárat Rámavuol Elle Bigge (r. 1983) ja Merethe Ella Márjá Kuhmunen (r. 1990) leaba goappašagat duojárat. Soai gávnnadeigga go leigga oahppit Sámij åhpådusguovdátja/Sámi oahpahusguovddáža siste- ja tekstiilasuorggis Jåhkåmåhkes/Johkamohkis. Rámavuol Elle Bigge boahtá Rámavuollien Norgga beali Sámis. Lassin ohppui lea son ožžon ollu iežas duodjemáhtu Stuornjárgga sámiid duodjie searvevuodas, mas maiddái su eadni lea mielde. Elle Bigge bargá dipmadujiin, dipma ávdnasiiguin. Son berošta earenoamážit duojis oktasaš árbevierrun, seammás go duodji lea diehttelas oassi dálááiggis.

    Merethe Ella Márjá Kuhmunen boahtá Suijaváris Gárasavvona olggobealde Ruota beali Sámis. Kuhmunen mielas lea deatalaš, ahte duodji galgá leat fátmmasteaddji, ja son ii bala rihkkumis norpmaid – muhto son atná álelassii árbemáhtu vuoddun. Ráhkisvuoda duodjái son lea árben áhkustis ja máttaráhkustis.

    Norsk tekst:

    En av de store utfordringene i det samiske samfunnet er vold og overgrep mot samiske kvinner. Forskning både på norsk og svensk side viser at samiske kvinner opplever mer fysisk, psykisk og seksuell vold enn andre kvinner i de samme områdene. Forskninga viser også at HBTQI-samer er mer voldsutsatte enn andre samer.

    "Sáráhkká, Juoksáhkká ja Uksáhkká" er et feministisk og queer verk. Verket er inspirert av arbeidet til den samiske forskeren Rauna Kuokkanen, som knytter vold og overgrep opp mot selvbestemmelse i urfolkssamfunn. Kuokkanen skriver at selvbestemmelse krever hele kollektivet og starter med enkeltmennesket. Om vi mister mennesker til vold og overgrep, hva er da vårt mål som folk? Hvilket samfunn og hvilken selvbestemmelse er det i det hele tatt mulig å bygge da? Vi kan ikke godta noen former for vold, ikke mot et enkelt menneske, ikke mot jorda, ikke mot hele folket. Alle former for vold og overgrep hører sammen. Kuokkanen påpeker også at vi må tørre å ta ansvar for alle våre saker, også vanskelige saker. Å unngå vanskelige saker er ikke selvbestemmelse.

    "Sáráhkká, Juoksáhkká ja Uksáhkká" kommer med ønske om et annerledes og tryggere Sápmi. Kunstnerne vil med verket bryte tabuer i det samiske samfunnet. Selv om bakgrunnen for verket er mørk, er Sáráhkká, Juoksáhkká ja Uksáhkká også et positivt verk – for mindre skam og mer stolthet rundt fitta – og fødselen av ei ny framtid.

    Materialene og teknikkene brukt i verket tar utgangspunkt i samisk árbemáhttu, tradisjonskunnskap. Verket er sydd i ullklede og vadmel. Dette er materialer brukt i samiske gáktier, kofter. Verket har i tillegg innslag av kjeskinn, bomullsstoff og garn, materialer som også brukes i gáktier og annen duodji, samisk håndverkskunnskap.

    Bio: De samiske kunstnerne Rámavuol Elle Bigge (f. 1983) og Merethe Ella Márjá Kuhmunen (f. 1990) er begge duojáre, utøvere av duodji. De møttes da de studerte ved skinn og tekstil-linja på Sámij åhpådusguovdásj i Jåhkåmåhkke / Jokkmokk. Rámavuol Elle Bigge kommer fra Rámavuollie på norsk side av Sápmi. I tillegg til utdanning har hun fått mye av sin duodji-kunnskap gjennom kollektivet i Stuornjárgga sámiid duodjie, som hennes mor også er en del av. Elle Bigge arbeider med dipmaduodjie, mjuke materialer. Hun er spesielt opptatt av å se duodji som kollektiv tradisjon samtidig som det er en selvsagt del av samtida. Merethe Ella Márjá Kuhmunen kommer fra Suijavárri utenfor Gárasavvon/Karesuando på svensk side av Sápmi. Det er viktig for Kuhmunen at duodji skal være inkluderende, og hun er ikke redd for å bryte normer – men alltid med árbemáhttu i bunnen. Kjærligheten til duodji har hun arvet fra sin áhkku og máttaráhkku.

  • BruksstedNorge Finnmark Kautokeino Gahkkorluodda 37, 9520 Kautokeino
  • TitleSAMSáráhkká, Juoksáhkká ja Uksáhkkáoriginal
  • DesignationKunsthåndverk
  • Precise designation
  • Catalog levelEnkeltverk
Created with Sketch. Add a comment or suggest edits

Part of exhibition

History

Created with Sketch. Add a comment or suggest edits

Classification

License information

  • © Kopirett
    Verkene på dette nettstedet er opphavsrettsbeskyttet materiale og er gjengitt etter samtykke fra rettighetshaver / BONO. Verkene må ikke kopieres eller gjøres tilgjengelig for allmenheten, digitalt eller analogt, uten hjemmel i lov eller tillatelse fra rettighetshaver / BONO.

    Ønsker du å gjengi kunstverk – ta kontakt med BONO for enkel lisensiering av rettigheter.

    Kunst i offentlige rom – KORO er statens fagorgan for kunst i offentlige rom og landets største kunstprodusent. Planlegging, gjennomføring og kvalitetssikring av kunstprosjekter er kjernen i virksomheten. KORO har overordnet forvaltningsansvar for kunst fra egne prosjekter i statlig sammenheng.

Metadata

  • IdentifierKORO.008620
  • Part of collectionKunst til Statlige nybygg
  • Owner of collectionKunst i offentlige rom
  • InstitutionKORO
  • Date publishedAugust 20, 2024
  • Date updatedAugust 31, 2024
  • DIMU-CODE0210414596711
  • UUIDe1e67a27-842c-443c-9174-c0e2a6977887
  • Tags

There are 7,470 results for «Løs kunst» in KORO:

Per Otto [Metall]

Harr, Gisle

Per Otto [Metall]

8 pictures

KORO
Koubang og Reidar [Metall]

Harr, Gisle

Koubang og Reidar [Metall]

12 pictures

KORO
Taj [Metall]

Harr, Gisle

Taj [Metall]

7 pictures

KORO
Anne Britt [Metall]

Harr, Gisle

Anne Britt [Metall]

8 pictures

KORO
Šiella [Tak]

Valkeapää, Elle

Šiella [Tak]

8 pictures

KORO

Add a comment or suggest edits

To publish a public comment on the object, select «Leave a comment». To send an inquiry directly to the museum, select «Send an inquiry».

Leave a comment or send an inquiry

You are not logged in –

Share to