Part of exhibition
History
-
Frå føraren på Valdres Folkemuseum (2012):
"Bygning frå Sørre Røgne. Sørre Røgne, gnr. 44, bnr. 1, var frå gamalt ein sentral gard i Øystre Slidre. Fram til 1726 var han ein av dei utlagde kompanigardane i Valdres. Seinare var Sørre Røgne lensmannsgard og skysstasjon. Bygningen skal vera sett opp i perioden 1670–80. Då var det Johan Reinert som var kaptein til garden. På 1700-talet vart det vanleg å byggje hus i to høgder. Andre høgda hadde ofte ei anna planløysing enn fyrste, med to om lag like store rom og med dør inn frå svala til kvart av dei. Røgnebygningen var opphavleg utan bordkledning og med sval langs heile langsida. På 1800-talet tok ein til å bordkle husa etter klassisistiske førebilete med glatte veggflater, søyler og tempelmotiv. Svala endra seg på denne tida, og ein gjekk over frå langsval (raust fylgjer hovudtaket) til nasasval (raust motsett hovudtaket). Røgnebygningen vart oppsett på Valdres Folkemuseum i 1923. Då valde ein å rekonstruere den gamle langsvala. Bygningen slik han framstår i dag, syner difor både eit klassisistisk 1800-talseksteriør og ei eldre, tradisjonell langsval."
Frå Knut Hermundstad handskrevne "Husbok for Valdres Folkemuseum" (1950-talet):
"Rognebygningen er frå Rogne sokn i Øystre Slidre nett som Skattebustogo. Huset var kjøpt 28. oktober 1917 for kr 1.000,- Men fyrst hausten 1920 kunne formann i Valdres Bygdesamling melde at huset var køyrt til museet. Det stod då på Sørre Rogne g.nr. 44, bnr. 1, synst i tunet. Han som selde var Ola Knutsson Rogne. Tradisjonen fortel at det var to kvinner som fekk bygd dette huset. Tømmeret hadde dei teke på eit jorde som i dag heiter Smiuåkeren. Tidspunktet for bygginga er ikkje så lett å slå fast heilt eksakt, mange trur at det skal vera sett opp 1670-80. Ein del byggjeelement, mellom anna vindaugo, tyder på at bygningen er sett opp kring 1700. På den tid var det vanleg med tømmerbygningar utan panel, men med langsval, kamfør bygningane frå Hafton og Prestøy. Utpå 1800-talet tok ein til å bordkle husa. Samstundes gjekk ein frå sval som var rausta med hovudtaket til nasasval, rausta motsett frå hovudtaket. Byggmeister Eriksson satt opp huset oppatt på museet i 1923 og bygningen frå Rogne slik han er i dag, blir ein mellomting mellom 1800-talsutsjånad på huskroppen, men med ei eldre langsval. Saka er kan hende den at dei som sette opp att bygningen, ville føra han attende til byggjetida med å setja på ei langsval. Sørre Rogne var frå gamalt ein av dei gjevaste gardane i Øystre Slidre. Då bygningen vart sett opp åtte staten garden Rogne som då var kapteinsgard. Kapteinane i 4. kompani av Opplandske regiment hadde innkoma av garden. Ved 1670-80 var kaptein Johan Reinert der og 1712-20 er kaptein Anthon Jacob de Coucheron nemnd. Båe desse budde på Rogne, og der var vel grunnen til at det vart sett opp så mange flotte hus der. Etter 1726 var Sørre Rogne både lensmannsgard og seinare skyss-stasjon. Mange gjeve folk har budd i Rognebygningen. Såleis er det sagt at både Åsmund Olavsson Vinje, Hagbart Bernet [jurist, politiker og forfattar] og Ernst Sars låg her når dei skulle til fjells - til Eidsbugarden. Bygningen har akershusisk planløysing i fyrste høgda og to nokolunde like store rom i andre høgda. Døra mellom romma i andre høgda er rosemåla av Torstein Engen. Han var fødd i 1805 og reiste i ung alder til Bergen for å gå i målarlære. Fleire retningar prega målinga hans, men han tok etterkvart i bruk motiv som er typisk for Valdres, t.d. symmetrisk arrangerte blomegrupper i stil etter Ola Hermundsson Berge, og dei velkjende "kinesiske" trelandskapa. Ikkje sjeldan nytta han fleire ulike stilformer på sama skåpet. Torstein Engen var utan tvil ein stor kunstnar og det er registrert meir enn 30 ting etter han. Det har ikkje lukkast å finne dødsårete hans, men truleg var det i tidsrommet 1870-74."
Frå arkitekt MNAL K. Sukke: "Byggeskikkane i Valdres", Valdres Bygdebok V del 2 (1964):
"Rognebygningen er eit 2-høgda panelt laftehus som har vore lennsmannsbustad. Garden har og vore kapteinsgard og skysstasjon. Uppåstøgo har hatt fint sperretak. Stova har den vanlege [akershusiske] planløysinga. Mellom vindauga på gavlveggen har klokka sin vanlege plass. Mellom klokka og senga står ein dragbenk. Opninga mot klæven er stor og utan dør. Ei slind går frå gavlveggen til veggen over opninga og står oppunder takbjelkane. Veggen i klæven er panelt. Det fine profilerte panelet og listverket og dei godt tilvegne detaljane er eit kriterium på ei framragande handverkstradisjon. Bordet er laga av ein planke. Glaset i vindauga er grønt av farge og har struktur som i moderne "kunstglas". Det er blyvindauga i klævegavlen. Trappa har stusstrinn. Det er stor peis med sup og peisvinde. Peisen har her som vanleg ei hylle av tre."
Harald Hvattum "Valdres Folkemuseum 1901-2001" (2001):
"Sørre Røgne var frå gammalt ein av dei gjevaste gardane i Øystre Slidre. Garden var ein av dei utlagde kompanigardane i Valdres fram til 1726. Kompanisjefane budde ikkje på garden, men dei hadde alle leigeinntektene av han."
Frå innberetning om Valdres Bygdesamling til Riksantikvaren frå kunsthistoriker Domenico Erdmann av 22. august 1922, under 413 i Valdres Folkemuseum sitt husarkiv (kopi frå arkivet til Riksantikvaren. Illustrasjonane manglar i V.F.s arkiv):
"Rognestuen, som er under opførelse, er av samme type med samme listverk og tildels samme farver som Skattebostuen, der oprindelig er nabogaard til denne. Den ene dør er med det pudsige nøkleskilt (tgn. 5) har i småfyldingerne diagonal stripet marmoering, men i midtfyldingen småvirvlet mønster maarmor - likesom Skattebo jordrøde rammer og grønnblaa fyldinger med sorte tegninger. På nogen av stakkene findes 3 lag maling, der sandsynligvis tilhører storstuen. Det underste lag er blekblaat, derover lysgrønt og ytterst lilla. Disse 3 farver kan betegne Louisseize empire-Biedermeyer og pseudorokako, men den blaa er antagelig fra ca 1810, den grønne ca 1830 og den lilla fra [19]50-60 årene."
Frå eit udatert usignert skriv i 41 Røgnebygningen i husarkivet på Valdres Folkemuseum:
"Då bygningen vart flytt til museet, vart den raudmåla kledningen teken av og kledd med ny, samstundes vart svalgangen ført tilbake til det ein trur huset hadde frå starten."
Frå husarkivet til Valdres Folkemuseum; etter Gudrid Ranisæte, født og oppvokst i Rogne-bygingen:
Rogne-bygningen. 1. etg: Stort kjøkken og en lang kleve med et avdelt spiskammer i enden . Rom i den kledde gangen ble brukt som matlager. Lensmann Knut O. Rogne (1835-1918) hadde sitt kontor i den kleven. Han var lensmann får 1891-1911. 2. etg: Stor "finstogo" med rosemalt tak. To klever brukt som soverom. Rom i gangen ble brukt som klesrom. Etter at familien flytta nordi den andre bygingen, ble huset utleid. Huset var i bruk til det ble revet.
Frå husarkivet til Valdres Folkemuseum, handskrive notat (v/Sonja Inselset?):
Kjøpt 28. okt. 1917 for kr 1000 av ola Knutson Rogne. Bygt 1670-80? Rogne var då kapteinsgard, i statleg eige. Kapteinen i 4. kompani av Opplandske regiment hadde inntekta av garden. 1670-80-åra Kaptein Johan Reinert v Hadeland? 1712-20: Kaptein Anthon Jacob de Coucheron. Seinare var det skysstasjon og lensmannsgard.
"Etter segna budde to kvinnfolk på Rogne som fikk sett opp bygningen. Tømmeret hadde dei fått hogge der det no (1957) heiter Smieåkeren."
Gudleik Rogne (kassett): 1904-05 reparert nørre bygnaden. I bruk framleis oppåstøgun var det fint. Stod synst i garden. Skifertak. Svær kjellar med skifferheller til tak. Turka leira oppå til isolasjon, knust med spett. Kleva: To klevar, ein skutegang med tropp opp.
Takst i 1766: 2 bygninger, 2 stabbur, 1 bu med loft, 1 låve med to brøt og to hus under, stall med trev, fjøs av to lengder, bu , smie, låve i hamnekve, 4 utlåvar, 1 kvern, 5 stølar med hus.
"Leiglendingsgods til 1726. Kongen (staten) eigar. Garden var utlagt ("assigneret") kompanisjefane i Valderske kompani på 1600-talet - 1726. Dei fekk leigeinntektene som løn, men budde ikkje er sjølve. Garden var då også "frigard", brukarane slapp å betale ein del skattar og tyngsler."
1657: Kvegskatt for 3 hester, 18 storfe, 12 sauer, 8 geiter, 2 bukkar, 1 gris.
1723: To bruk: 4 hestar, 32 storfe, 24 sauer, 12 geiter.
ENGLISH:
House from Southern Rogne: Southern Rogne was from ancient times a central farm in Øystre Slidre municipality. Until 1726 it was one of the farms in Valdres used to support a military company. Later, it became the local sheriff’s farm and coachman’s inn. The building was probably built between 1670 and 1680. In the 18th century, it was common to build two-storey houses. The 1st floor often had a different floor plan than the ground floor, with two similar rooms and doors leading into them from the external gallery along the entire front. This house was originally without panelling. In the 19th century, people began to panel their houses and imitate a classical style with smooth walls, pillars and temple motifs. The outside galley changed too; instead of going the length of the house, it now formed a protruding central entrance section with its gable at right angles to that of the house. This building was rebuilt at Valdres Folk Museum in 1923. It was then decided to reconstruct the old long gallery. So as it appears today the building combines a classical nineteenth century exterior with the traditional long gallery.
FRANÇAIS:
Maison de Sørre Røgne: Sørre Røgne était autrefois une ferme importante dans la commune de Øystre Slidre. Juasqu’en 1726 la ferme faisait partie des sites militaires à Valdres. Plus tard, la ferme de Sørre Røgne a servie de siège de l’officier d’administration chargé du maintien de l’ordre (correspondant à la police moderne) et de relais routier. La maison serait construite pendant la période 1670–80, à l’époque où Johan Reinert était le capitaine à la ferme. Au 18ème siècle on a commencé à construire des maisons en deux étages. L’agencement de l’étage était souvent différent qu’au rez-de-chaussée ; il y avait deux pièces ayant à peu près la même grandeur avec des portes qui s’ouvraient vers la galerie extérieure. A l’origine, la maison de Røgne n’avait pas de revêtement extérieur et il y avait une galerie le long du grand côté de la maison. Au 19ème siècle on a commencé à revêtir les maisons de bois/de planches d’après les modèles du classicisme avec des surfaces lisses, des colonnes et motifs des temples classiques. La galerie a changé pendant cette époque ; on a quitté la tradition des galeries où le pignon suivait la construction de la maison pour des galeries où le pignon est opposé au toit de la maison. La maison de Røgne a été reconstruite à Valdres Folkemuseum en 1923. Pour la reconstruction, on a choisi de garder l’ancienne galerie extérieure. De cette manière, la maison montre aujourd’hui et une extérieur classique du 19ème siècle et un ancien galerie traditionnelle.
Oppføring: 1670 - 1700
Gjenoppføring: 1923
Relation
Classification
-
- Bygninger (Outline)OU 340
Placement
References
-
- LitteraturreferanseHarald Hvattum "Valdres Folkemuseum 1901-2001"
- LitteraturreferanseK. Sukke: "Byggeskikkane i Valdres", Valdres Bygdebok V del 2
License information
- License Contact owner for more information
Metadata
- IdentifierVFF.015
- Part of collectionValdres Folkemuseum
- Owner of collectionValdresmusea
- InstitutionValdres Folkemuseum
- Date publishedNovember 26, 2015
- Date updatedApril 25, 2024
- DIMU-CODE021056019997
- UUID3291cb4e-370e-4b53-8e91-46f23e6cddcb
- Tags
Add a comment or suggest edits
To publish a public comment on the object, select «Leave a comment». To send an inquiry directly to the museum, select «Send an inquiry».